Een talenpracticum combineert de kracht van duolingo met de structuur van de school. Oefenen met apps kan prima op de computer en mobiele telefoon. Maar er is meer nodig om een vak of een taal te leren. Op school heb je docenten en vrienden. Met docenten en vrienden kun je samenwerken, praten en afspraken maken. Duolingo biedt de beste gepersonaliseerde taalleeromgeving die op internet te vinden is. Bovendien is duolingo gratis. Dat is geen onbelangrijk detail, ook niet voor scholen. Naast duolingo kunnen nog andere media worden ingezet. Hoe kan de school optimaal gebruik maken van een talenpracticum?
Gepersonaliseerd leren
Veel scholen zijn op zoek naar en goede aanpak voor gepersonaliseerd leren. Duolingo biedt elke leerling een persoonlijke leerroute voor het opbouwen van een basisrepertoire aan taalzinnen, impliciete beheersing van de grammatica en een woordenschat van 2000 woorden in alle moderne vreemde talen. Dit staat gelijk aan de leerstof van drie lesjaren in het voortgezet onderwijs. Kennis van de culturele achtergrond van een taal en actief schrijven en spreken leer je niet met duolingo. Dit zijn onderwerpen die bij uitstek in klassikale en sociale vorm kunnen worden aangeboden. Het is dus èn-èn.
Zelfregulerend leren
Docenten willen graag gemotiveerde leerlingen die in staat zijn tot zelfregulerend leren. Veel docenten vinden het normaal dat sommige leerlingen niet van moderne vreemde talen houden omdat zij moeite hebben met grammatica. Vooral jongens met een bèta aanleg knappen af op grammatica. Na een aantal onvoldoendes concluderen ze dat zij geen enkel talent hebben voor dit vak en vervolgens schuiven ze alle verantwoordelijkheid van zich af. Duolingo biedt een systeem om dit negatieve attributiepatroon te doorbreken en alle leerlingen te laten ervaren dat oefenen, oefenen, en nog eens oefenen op den duur tot beheersing leidt. Leren doorzetten en volhouden is een les voor het leven.
De andere kant van het verhaal is dat mensen die met duolingo op vrijwillige basis een taal willen leren, het vaak ook niet lang volhouden. Misschien tot aan de vakantie om hun Frans op te frissen. De schoolomgeving kan echter de structuur bieden die in de vrije tijd ontbreekt. Als tenminste 100 punten halen per week verplicht is als huiswerk voor school, kun je het nuttige verenigen met het aangename. Personalisering + structuur = een gouden combinatie.
Oplossing voor het lerarentekort
Scholen zijn verantwoordelijk voor het aanbieden van voldoende professionele begeleiding. Ja, dat is waar. Elk jaar wordt het schoolrooster gevuld met voldoende lesuren om de inspectie tevreden te houden. Of alle leerlingen er wel baat bij hebben om zoveel uren in de bankjes te zitten of niet. Er moet en zal les gegeven worden. Is er ook ruimte voor creativiteit in het curriculum? De regels van de inspectie laten scholen vrij een groter deel van de lesuren in te vullen via digitaal leren, mits een professionele docent direct beschikbaar is om begeleiding te geven en vragen te beantwoorden en mits het lesrooster is goedgekeurd door de MR.
De onderwijsarbeidsmarkt is krap. Het wordt steeds lastiger nieuwe bevoegde docenten te vinden voor de taalvakken. De komende jaren gaat een hele generatie docenten met pensioen. Tegelijkertijd daalt het aantal leerlingen, maar het verschilt per regio. Vooral de grote steden zullen last hebben van het lerarentekort, omdat de salarissen de stijging van de huizenprijzen niet kunnen bijhouden.
Hoe ziet het talenpracticum eruit?
Een talenpracticum is een plek in de school waar leerlingen goede begeleiding krijgen bij gepersonaliseerd digitaal leren. Zij gebruiken duolingo en andere media, maar er is ook een docent die de voortgang nauwkeurig in de gaten houdt en die coaching geeft aan individuele leerlingen. Via het dashboard van schools.duolingo.com kan de docent de voortgang van elke leerling exact volgen. Als een leerling tegen een bepaald obstakel aanloopt, kan hij de leerling verder helpen. Leren leren en doorzetten is minstens even belangrijk als aantoonbaar presteren.
Naast duolingo kan ook digitaal lesmateriaal worden aangeboden dat beschikbaar is bij de methode (de lesboeken). Of digitaal materiaal dat door andere docenten van de vaksectie is verzameld. Op afgesproken momenten kunnen documentaires of films worden bekeken met of zonder ondertiteling in de taal zelf. En ja, er is ook plek voor een plankje met èchte boeken.
Het talenpracticum is goed te combineren met beweging! Leerlingen zitten al genoeg op stoelen. In het practicum zijn weinig banken en veel staanplaatsen. Langs de muren kunnen telefoons of tablets op een richel met een veilig randje geplaatst worden, zodat leerlingen rechtop staand naar het scherm kunnen kijken zonder ergens op te leunen. Als je met je hoofd wat dichter bij het apparaat staat, heb je ook geen koptelefoon nodig. Leerlingen die zich moeilijker kunnen concentreren, kunnen wel een koptelefoon met microfoon gebruiken. Laptops kunnen op een hoge bar in het midden van de ruimte worden neergezet. Een groot scherm met enkele draadloze koptelefoons kan op afgesproken momenten als silent disco voor het bekijken van videoclips met ondertiteling worden gebruikt.
Wat zijn de nadelen?
Een nadeel is ongetwijfeld dat vakdocenten een uur per week van het reguliere lesrooster moeten afstaan aan het talenpracticum. Het talenpracticum is altijd open en wordt niet ingeroosterd. Maar er is wel steeds begeleiding aanwezig, die ook betaald moet worden. Als docenten het practicum uitbesteden aan een collega, bijvoorbeeld aan een docent in opleiding, krijgen zij zelf meer verschillende klassen die zij minder uren per week zien. Volgens sommige docenten en leerlingen vermindert dat de band met de klas en het persoonlijk contact. Elke verandering kan weerstand oproepen. Sommige docenten zouden wensen dat de mobiele telefoon nooit was uitgevonden en een talenpracticum in de school vinden zij wellicht geen goed idee.
Inhoudelijke discussie is mogelijk over de vraag of het een bezwaar is dat leerlingen Duits en Frans leren via het Engels. In de brugklas leren leerlingen met duolingo eerst Engels. Als ze de boom voor Engels helemaal voltooid hebben, mogen zij beginnen aan hun tweede moderne vreemde taal. Door vervolgens Frans of Duits te gaan leren met duolingo, blijven zij tegelijk voortdurend ook hun Engels oefenen. Is dat een nadeel of een voordeel? Voor sommige leerlingen kan het lastig zijn. Dit zal de docent goed in de gaten moeten houden.
Wat zijn de voordelen?
- Leerlingen leren de basis van de taal door mastery learning met duolingo veel beter dan via de methode. De vakdocenten zullen hier heel blij van worden. Alle standaardfouten worden weggeautomatiseerd.
- Het talenpracticum is altijd open en beschikbaar. Vakdocenten kunnen desgewenst een aantal leerlingen uit de klas naar het talenpracticum sturen om de rest van de groep verlengde instructie te geven of bijvoorbeeld een proefwerk na te bespreken.
- Excellente leerlingen krijgen de vrijheid om zo hard te gaan als zij zelf leuk vinden. Een deel van de vmbo-leerlingen zal moeiteloos hun taalvakken op havo-niveau afsluiten.
- De typische groep jongens die talen niet leuk vinden, krijgt met duolingo een alternatief taalaanbod waarin grammatica geen obstakel meer hoeft te zijn. Dit herstelt hun zelfvertrouwen.
- Het talenpracticum is een vorm van extensief leren. De docenten hoeven geen lessen voor te bereiden of na te kijken in de avonduren. Een docent in opleiding kan het eerste jaar wat meer uren begeleiding geven in het talenpracticum en hoeft slechts een beperkt aantal klassikale lessen te geven voor zover dat wenselijk is vanuit de opleiding.
- De ervaren vakdocenten blijven als “hoofddocent” eindverantwoordelijk voor alle leerlingen van hun klas. Zij worden door de “assistentdocent” op de hoogte gehouden van relevante vorderingen van alle leerlingen en zij kunnen zelf ook bepaalde dagdelen begeleiding geven in het talenpracticum. Daar kunnen zij eventueel deelgroepjes apart nemen voor mini-instructies. Het team kan op elke school een eigen aanpak voor het talenpracticum ontwerpen.
- Met het talenpracticum laat de school aan alle stakeholders zien dat zij werk maakt van gepersonaliseerd leren. Dit is niet alleen een mooi visitekaartje voor de open dag, ouders kunnen thuis ook meedoen met duolingo en meekijken met de vorderingen van hun kinderen.
Als u meer informatie wilt over het opzetten van een talenpracticum met duolingo, kunt u contact opnemen met Ton van der Valk.